Hierdie artikel is gebaseer op die Absa AgriTrends 2024 verslag, wat ‘n omvattende oorsig gee oor die huidige en verwagte tendense in die landbousektor in Suid-Afrika. Die landbousektor in Suid-Afrika het in 2024 verskeie uitdagings in die gesig gestaar, maar daar is ook ‘n aantal belowende tekens van herstel en groei. Hierdie artikel kyk na die belangrikste tendense wat die sektor beïnvloed, van graanmarkte tot hoëwaarde-uitvoermarkte en die impak van die rand op landbou-inkomste.
Die herstel van die rand
Na jare van swak prestasie, het die Suid-Afrikaanse rand in 2024 begin versterk. Politieke stabiliteit ná die verkiesings en die afwesigheid van beurtkrag het ‘n positiewe uitwerking op die ekonomie gehad. ’n Sterker rand het egter ‘n dubbele effek op die landbousektor: terwyl dit invoerkoste verlaag (spesifiek vir landbou-insette soos toerusting en kunsmis), kan dit die randwaarde van uitvoere negatief beïnvloed.
Graanmarkte: Die invloed van klimaatsverandering en wêreldwye vraag
Die dinamika in die graanmarkte bly sentraal in die landbousektor. Na die nadelige impak van die El Niño-verskynsel op Suid-Amerikaanse produksie, het Suid-Afrikaanse produsente ook ‘n afname in mielieproduksie gesien, hoewel die land steeds ‘n netto uitvoerder bly. In die koringmark het die oorlog tussen Rusland en Oekraïne pryse dramaties beïnvloed, veral omdat hierdie twee lande voorheen vir 30% van die wêreld se koring-uitvoer verantwoordelik was.
Vir Suid-Afrika is die uitdaging om die balans tussen hoë produksiekoste en wêreldwye pryse te handhaaf, veral aangesien lande soos Egipte en Rusland toenemend mededingend raak.
Terselfdertyd sal nuwe tegnologieë en investering in produktiwiteit die sleutel wees om volhoubare groei in hierdie sektor te ondersteun.
Lewendehawe: ’n Fokus op siektebeheer en uitvoermarkte
Die lewendehawemarkte in Suid-Afrika het gemengde resultate gelewer in 2024.
Beeskarkaspryse het gematig toegeneem, ondersteun deur verbeterde verbruikersvertroue en ’n afname in brandstofkoste. Tog bly siektebeheer ‘n kernfaktor, veral met die voortdurende bedreiging van bek-en-klouseer.
Die skape- en lammersmark het ook uitdagings ondervind, met pryse wat onder druk gebly het as gevolg van droogte en kudde-uitbreidings wat beperk is. Die Suid-Afrikaanse uitvoermark vir lewendehawe, veral na die Midde-Ooste, bly egter ’n groot geleentheid vir groei.
Hoëwaarde-uitvoere: Avokado’s en sitrus
Suid-Afrika se hoëwaarde-uitvoersektor het in 2024 verskeie uitdagings ondervind, insluitend hoë produksiekoste en logistieke struikelblokke. Tog is daar sekere sektore wat belowende groei toon. Avokado’s het nuwe marktoegang tot lande soos China en Indië verkry, wat die potensiaal het om hierdie markte verder uit te brei.
Sitrusprodusente het voordeel getrek uit stygende sappryse weens die impak van El Niño in Brasilië, wat lewensvatbaarheid vir klas-2 en klas-3 vrugte ondersteun het.
Beleggings en produktiwiteit
Een van die belangrikste drywers van volhoubare groei in die sektor is belegging in nuwe tegnologieë en die verhoging van produktiwiteit. Met verbeterde saadtegnologie en presisie-boerdery, kan Suid-Afrikaanse produsente steeds mededingend bly in ‘n veranderende wêreldmark. Belangrike faktore soos watergebruik, energiebesparing, en optimale oesopbrengste sal egter ‘n groot invloed hê op toekomstige winsgewendheid.
Die toekoms van Suid-Afrika se landbou
Die toekoms is belowend, maar daar is steeds verskeie uitdagings wat die sektor in die gesig staar. Beleggings in tegnologie, siektebeheer, en internasionale markuitbreiding sal krities wees om die momentum te behou. Met die oog op 2025, voorspel markanaliste dat pryse vir hoëwaarde-uitvoere en vleis kan herstel namate globale vraag stabiliseer. Produsente sal ook moet aanpas by klimaatsverandering en die toenemende koste van produksie.
In geheel kan die landbousektor in Suid-Afrika die toekoms met optimisme betree, mits daar aanhoudende aanpassings en innovasies is om die uitdagings die hoof te bied.
Slotsom
Die landbouvooruitsigte vir 2024 en verder dui op matige groei, met die potensiaal vir verdere verbetering in uitvoermarkte en pryse. Produsente sal egter strategies moet beplan om die aanhoudende mededinging en koste-uitdagings te oorkom.