Ry uit Barrydale in ‘n noordwestelike rigting op die R62 en jy is sommer vinnig by Doornrivier. Die plaas is sedert 1923 in die Smit-familie. Piet Smit vertel dat sy oupa die plaas gekoop het terwyl hy ‘n winkelier op Barrydale was. “Daai tyd was hier nie kommersiële boere nie. Die hele Klein-Karoo was die ene volstruis en dit was ook net vir hulle vere – hulle is nie geslag nie.”
Tussen die Tsitsikamma- en Kougaberge in die Suidoos-Kaap, lê Joubertina, die Langkloof se belangrikste dorp. Die grond in hierdie omgewing word al sedert 1760 vir landbou bewerk en vandag is dit veral bekend vir appels en pere, maar deesdae ook vir ‘n verskeidenheid ander soorte sagtevrugte.
Die grondpad na Skatkis Bonsmaras hou vir kilometers langs ʼn baie duursame wildheining aan (dit voel miskien net só). Dan kom jy by seker die netjiesste plaas op aarde aan. En dit is hier waar Chris Visser en Blikkies Venter nóg ʼn gedugte span is. Twee fiks en gesonde manne, duidelik sonder opkikkermiddels.
Chris: “Dit is net vir my lekker om na ʼn netjiese plek toe te gaan. Hierdie is my happy place.”
“Diversifisering is nie ʼn opsie nie. Dit is ʼn noodsaaklikheid. Ons lewe in ʼn baie wisselvallige besigheidsomgewing waarin daar baie veranderlikes heers. Indien jy dus slegs op een vertakking steun, is die kanse baie goed dat jy een of ander tyd probleme gaan kry. Maar jy moet ook baie goed kyk hoe jy jou vertakkings saamstel, sodat almal nie op dieselfde hulpbronne, dieselfde mark en dieselfde kapitaalbron staatmaak nie.”
Ons kom by die voerkrale aan en Thys sit aan die stuur van ‘n trekker met ‘n enorme voermenger daaragter. Jy kan sommer sien hy wil nie gesteur word nie, maar hy spring hoflikheidshalwe uit die kajuit om te kom gesels. Die trekker se enjin bly loop. Dalk ter beklemtoning dat tyd nie op hierdie plaas verbeusel word met nietighede soos kletsery met die media nie.
Die Beukes-familie se fokus op verbruikersbehoeftes het intussen uitgedy na agritoerisme. In die oesseisoen is Modderdrift die enigste plaas in die Hexriviervallei wat toeriste ontvang en toelaat om hulle eie druiwe te kom pluk. Pakstoorbesoeke word ook aangebied.
Die blywende indruk van ’n plaasgemeenskap op die gemoed van ’n 12-jarige seun het ’n man dekades later na Underberg laat terugkeer om sy kinderdroom te verwesenlik. Chris Dwen is een van die omgewing se grootste produsente van mielies, saadaartappels en beeste. Hy het eers op gehuurde grond in die vallei begin boer en homself stadig maar seker opgewerk tot hy sy eie plaas kon koop.
“Ons het lankal agtergekom ons moet dieselfde as wat ons aan produksie spandeer, op ons mense uitgee. Hoe gemakliker hulle woon, hoe veiliger hulle voel, en die mate waartoe hulle deel van die onderneming is, verbeter hulle werksgehalte en produksie.” Die afgelope drie jaar ontwikkel Dawid en sy span kindersorg-fasiliteite, klinieke en opleidingsentrums – met rekenaars en wifi toegerus – waar werkers ná ure hul vaardighede en horisonne kan verbreed. Kosteloos.
Rooibos Ltd. in Clanwilliam is the giant of the rooibos tea industry, owning the lion’s share of the rooibos tea market. Marijke Ehlers, their client liaison, guides us through the world’s largest rooibos tea plant. The history and current management of the company is closely linked to the establishment and cultivation of commercial rooibos tea in the district.
Pioniers van die groentebedryf. Dew Crisp is een van Suid-Afrika se grootste verskaffers van vars slaai en groente. Lees meer oor hoe hulle bybly met voorraad aan van die grootste kettingwinkels.
